Tου Βασίλη Φραντζολά
Επιτακτική η ανάγκη αλλαγής του συστήματος κρατικής Δακοκτονίας
Kάθε χρόνο, διατυπώνονται έντονα παράπονα από παραγωγούς η συνεταιρισμούς, σχετικά με την καθυστέρηση έναρξης του προγράμματος δακοκτονίας η για τα αποτυχημένα αποτελέσματα της. Αιτία είναι η συνέχιση ενός πλήρως αποτυχημένου, μοναδικού συστήματος κρατικής παρέμβασης στην γεωργία, αποτέλεσμα του οποίου είναι πολλές φορές, η απώλεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από το εισόδημα των παραγωγών. Πρέπει να τονισθεί, ότι παρόμοιο σύστημα κρατικής δακοκτονίας δεν εφαρμόζεται σε καμία άλλη Ευρωπαϊκή χώρα, περιλαμβανομένης της Τουρκίας και της Κύπρου βεβαίως.
Στην χώρα μας, για την εκτέλεση των προγραμμάτων ψεκασμού γίνονται υποχρεωτικά προσλήψεις εποχιακού δυναμικού, γεωπόνων και εργατών η “επιλογή” εργολάβων οι οποίοι μειοδοτούν στην προκήρυξη κάθε νομαρχίας. Είναι έτσι προφανές, γιατί το “κράτος”, λόγω τοπικών πολιτικών μικροσυμφερόντων, δεν εγκαταλείπει την – πολύ μεγάλη ευθύνη – εκτέλεσης προγραμμάτων δακοκτονίας. Εφέτος το πρόβλημα της δακοκτονίας έδειξε όλες τους του τις αδυναμίες, αφού πχ η Νομαρχία Θεσπρωτίας παραδεχόμενη ευθέως την αποτυχία έγκαιρης έναρξης του προγράμματος, προέτρεψε τους – απροετοίμαστους – ελαιοπαραγωγούς να αναλάβουν μόνοι ψεκασμούς. Η δακοκτονία παλαιότερα γινότανε από αέρος με τους αεροψεκασμούς, οι οποίοι εγκατελείφθησαν για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και των ανθρώπων. Σε αντικατάσταση, το κράτος συνέχισε την ευθύνη οργάνωσης και εκτέλεσης της δακοκτονίας, με την από εδάφους διενέργεια ψεκασμών, όλης της κόμης των δέντρων, χρησιμοποιώντας ισχυρά εντομοκτόνα τα οποία δημιούργησαν πολλαπλά προβλήματα και στο περιβάλλον και στο ελαιόλαδο (υπολλειμματικότητα φυτοφαρμάκων).
Η δακοκτονία εκτελείται πλέον με την μέθοδο των “δολωματικών ψεκασμών”, η επιτυχία του οποίου εξαρτάται σε πολύ μεγάλο ποσοστό από την έγκαιρη έναρξη του, οπότε αυτό ακριβώς είναι το κυριότερο σημείο αδυναμίας εφαρμογής του. Η όλη διαδικασία αποτελείται από δύο σαφώς διακεκριμένα στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, γίνεται ανά εβδομάδα τοποθέτηση ειδικών παγίδων, σε επιλεγμένα σημεία του ελαιώνα για την προσέλκυση του δάκου μέσα σε αυτές.. Από την εκτίμηση του αριθμού των δάκων που θα βρεθούν στις παγίδες, σε διάστημα μιας εβδομάδος, αποφασίζεται η διενέργεια η μη των “δολωματικών”, όπως ονομάζονται, ψεκασμών, στην υπό έλεγχο περιοχή. Η επιλογή των σημείων τοποθέτησης των παγίδων σχεδιάζεται και γίνεται κεντρικά από γεωπόνους, όπως και ο κρίσιμος έλεγχος των παγίδων για την εκτίμηση του πληθυσμού των δάκων.
Κατά το δεύτερο στάδιο, εφαρμογής της δακοκτονίας, αυτή γίνεται με στοχευμένους ψεκασμούς (τους “δολωματικούς” ψεκασμούς) από συνεργεία που συγκροτούνται η επιλέγονται με μειοδοτικούς διαγωνισμούς οι οποίοι αφού ολοκληρωθούν πρέπει να νομιμοποιηθούν από το Ελεγκτικό Συνέδριο,, διαδικασίες χρονοβόρες και αναποτελεσματικές.
Και εφέτος, όπως πολλές άλλες χρονιές, μέχρι τις αρχές Αυγούστου, υπήρχαν νομαρχίες οι οποίες δεν είχαν καν ξεκινήσει την εφαρμογή της διαδικασίας δακοκτονίας, παρουσιάζοντας δηλαδή δύο μήνες καθυστέρηση, καταδικάζοντας σε αποτυχία την αποτελεσματικότητα του προγράμματός. Αιτίες καθυστέρησης είναι συνήθως η διαδικασία προκήρυξης διαγωνισμού, ακυρώσεις διαγωνισμών, εξασφάλισης κονδυλίων, μη έγκρισης των μειοδοτικών διγωνισμών από το Ελεγκτικό Συνέδριο κλπ. Ευτυχώς, ο καιρός εφέτος, βοηθά στην μικρή μέχρι στιγμής πολύ μικρή επίπτωση του δάκου στην παραγωγή, λόγω αφενός των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών που επικράτησαν τον χειμώνα και αφετέρου στους καύσωνες που έχουν ήδη παρατηρηθεί.
Είναι επιτακτική ,πλέον ανάγκη όπως το κράτος, η τοπική αυτοδιοίκηση, περιοριστούν στην πρώτη και πλέον κρίσιμη φάση, δηλαδή της παγιδοθέτησης και εκτίμησης των δακοπληθυσμών, ξεκινώντας έγκαιρα και σωστά από αρχές Ιουνίου, με την χρησιμοποίηση των έμπειρων γεωπόνων που έχουν στην διάθεση τους, ίσως και προσλαμβάνοντας τον απαραίτητο πρόσθετο αριθμό. Τα αποτελέσματα του εβδομαδιαίου ελέγχου των δακοπληθυσμών θα αναρτώνται σε μια απλή ιντερνετική πλατφόρμα της Περιφέρειας , από όπου οι παραγωγοί θα έχουν συνεχή πληροφόρηση, ώστε εκείνοι να αποφασίζουν αν και πότε θα προβούν στους απαραίτητους ψεκασμούς. Οι ψεκασμοί θα εκτελούνται από επαγγελματικά συνεργεία τα οποία θα δημιουργηθούν σε κάθε ευρύτερη περιοχή, με πολύ καλύτερη αποτελεσματικότητα αφού θα περιοριστούν τα άσχημα φαινόμενα απόρριψης η απόκρυψης των ψεκαστικών υγρών. Εφτασε πιά η ώρα να σταματήσουμε το τελείως αποτυχημένο σύστημα κρατικής δακοκτονίας και ας ακολουθήσουμε επί τέλους, το παράδειγμα της Ιταλίας η της Κύπρου.
Ο Βασίλης Φραντζολάς είναι πιστοποιημένος δοκιμαστής και σύμβουλος ποιότητος ελαιολάδου. Από το 2005 οργανώνει και διδάσκει στα σεμινάρια Oliveoilseminars.com ενώ από το 2017 διεθύνει τα σεμινάρια για την πιστοποίηση Δοκιμαστών Ελαιολάδου, σε συνδιοργάνωση με τον Ιταλικό Εθνικό Οργανισμό Δοκιμαστών Ελαιολάδου ΟΝΑΟΟ.