Η ελιά είναι γένος καρποφόρων δέντρων της οικογένειας των Ελαιοειδών (Oleaceae), το οποίο συναντάται πολύ συχνά στην Ελλάδα.
Ο καρπός του ονομάζεται επίσης ελιά και από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο. Τα ελαιόδεντρα μεταφέρθηκαν στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο από Φοίνικες εμπόρους. Ξεκινώντας από την Ελλάδα, ταξίδεψαν στη συνέχεια στην Νότια Ευρώπη και έφτασαν σε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Αυτό εξηγεί το γιατί οι Έλληνες θεωρούνται οι πρώτοι που καλλιέργησαν ελαιόδεντρα στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Η ελιά υπήρξε το σύμβολο της θεάς Αθηνάς. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη. Μέσα από την ιστορία μας ανακαλύπτουμε ότι η ελιά όχι μόνο αποτελεί σύμβολο ειρήνης, σοφίας, γονιμότητας, ευημερίας, δόξας αλλά μας προσφέρει προστασία, έμπνευση και τροφή.
Η ελιά στη διατροφή μας
Ο καρπός της ελιάς είναι πολύ σημαντικός για τη μεσογειακή διατροφή, τόσο ως εδώδιμος όσο και επειδή από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο. Οι ελιές είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά. Ο καρπός της ελιάς είναι θαυμάσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Η ελιά παρέχει φυτικές ίνες και μέταλλα στον οργανισμό και είναι σημαντική πηγή της βιταμίνης Ε, που είναι φυσικό αντιοξειδωτικό. Θεωρείται επίσης ότι η βιταμίνη Ε επιβραδύνει τις αλλοιώσεις των κυτταρικών μεμβρανών. Τα μονοακόρεστα λιπαρά σε συνδυασμό με τις τοκοφερόλες (βιταμίνη Ε) που περιέχονται στις ελιές έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, προσφέροντας προστασία από τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και τον καρκίνο. Οι ελιές επίσης περιέχουν ικανοποιητική ποσότητα βιταμίνης Α, η οποία βοηθά τον οργανισμό στην ανάπτυξη-αναπαραγωγή, έχει σημαντικό ρόλο στην υγεία των ματιών, ενώ σε συνδυασμό με τη βιταμίνη Ε συμβάλλει στην υγεία του δέρματος.
Ταυτόχρονα, περιέχουν ποσότητες βιταμινών Β1, Β6 και Β12, οι οποίες βελτιώνουν την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και ενισχύουν τον μεταβολισμό. Οι φαινολικές ενώσεις που περιέχονται στην ελιά (ολευρωπαΐνη και τυροσόλη), ασκούν ευεργετική επίδραση τόσο στην καρδιαγγειακή λειτουργία όσο και στην πρόληψη των νεοπλασιών. Τα ιχνοστοιχεία που διαθέτουν οι ελιές είναι: ο σίδηρος (απαραίτητος για την καλή κατάσταση του αίματος), ο φώσφορος (απαραίτητος για γερά οστά και δόντια) και το κάλιο (απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς).
Οι ελιές στην πραγματικότητα δεν έχουν υψηλή θερμιδική αξία. Οι 10 μικρές ελιές ή 6 μεγάλες περιέχουν περίπου 45-50 θερμίδες. Οι θερμίδες αυτές είναι ελάχιστες και ταυτόχρονα μπορεί να σκεφτεί κανείς την πολύ σημαντική επίδραση των μονοακόρεστων λιπαρών στη βελτίωση της ινσουλινοευαισθησίας και στην αποτελεσματική διαχείριση του μεταβολισμού των απλών υδατανθράκων (γλυκόζη). Εξάλλου, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ελιές αποτελούσαν για πολλά χρόνια το δημοφιλέστερο κολατσιό των αγροτικών πληθυσμών της Μεσογείου, συνοδεύοντας τα λαδερά φαγητά, τις σαλάτες και πολλά ορεκτικά εδέσματα.
Γιατί λοιπόν πρέπει να τρώμε ελιές
Είναι η απόλυτη ελληνική «υπερτροφή» και για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να καταναλώνουμε σχεδόν καθημερινά ελιές. Συγκεκριμένα:
– Ρυθμίζουν τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης
– Μειώνουν την υψηλή αρτηριακή πίεση
– Αποτελούν μια πλούσια πηγή φυτικών ινών
– Αποτελούν μια καταπληκτική λύση για κάποιο ενδιάμεσο γεύμα
– Περιέχουν άφθονη βιταμίνη Ε
– Παρουσιάζουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες
– Μειώνουν τον κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, αλλά και για καλοήθεις και κακοήθεις όγκους
– Συμβάλλουν στην πρόληψη της πήξης του αίματος, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά χρόνια νοσήματα
– Προστατεύουν τις μεμβράνες των κυττάρων
– Αυξάνουν τη γονιμότητα και τη βελτιώνουν συνολικά το αναπαραγωγικό σύστημα
– Έχουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος
– Περιέχουν το ολεϊκό οξύ (μονοακόρεστο λιπαρό), το οποίο είναι εξαιρετικό για την υγεία της καρδιάς
– Περιέχουν θαυμάσια αντιοξειδωτικά συστατικά που ονομάζονται πολυφαινόλες. Περιορίζουν το οξειδωτικό στρες και βελτιώνουν τη μνήμη έως και 25%.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι 10 ελιές πριν από το γεύμα είναι δυνατό να μειώσουν την όρεξη κατά 20%, λόγω των μονοακόρεστων λιπαρών οξέων που περιέχουν. Παράλληλα επιβραδύνουν την πέψη και στέλνουν σήματα κορεσμού στον εγκέφαλο. Βοηθούν επίσης το σώμα στην παραγωγή της αδιπονεκτίνης, μιας ορμόνης που συμβάλλει στην αύξηση της οξείδωσης (καύσης) του λίπους. Συνεπώς, η μέτρια κατανάλωση ελιών στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής αποτελεί σύμμαχο στην ομορφιά και στην ανθρώπινη υγεία.